Tarihin sayfalarına şöyle bir göz attığımızda ise 2000’den sonra bu sayı ziyadesiyle artmış görünüyor. Yani uzun lafın kısası yeni buluntularla sevindiğimiz, tahribatlarla üzüldüğümüz bir yıla daha veda ediyoruz.
Yakın vakitte gazetemizde yaptığımız haberlerle gündeme getirdiğimiz antik kentlere yapılan tahribatları siz okuyucularımız için derledik.
Unutmadık takipçisiyiz demek için, unutulmasın diye.
Bir müddettir onarım ve etraf düzenlemesi gerekçesiyle ziyarete kapalı olan Mersin’in Anamur ilçesindeki Anemurium antik kentinin içine beton yapı inşa edildi. Hatta bu yapıya kat çıkıldığı da gelen bilgiler ortasında.
Mersin’in Anamur ilçesindeki Anemurium antik kentinin içine adapsız yapılan ve reaksiyonlara neden olan beton yapının bir kısmı söküldü. Bölgedeki kaynaklardan alınan bilgiye nazaran inşaat firmasının emekçileri yapının üst kısmını söküp götürdü, kalan temeli ise branda ile kapatıldı. Şura onayının olmadığı ve hafriyat liderinin bu beton yapıya müsaade verdiği ise hâlâ tezler ortasında.
BEŞPARMAK DAĞLARI
Aydın Söke ve Koçarlı ilçesi sonları içerisinde yer alan, Muğla ili Milas ilçesi sonlarından devam eden Beşparmak Dağları’nın iç kısmında bulunan arkeolojik ve jeolojik bedeller tehlikede. Burası kaya fotoğrafları ve doğal hoşlukları ile ülkemizin ve dünyanın az kültürel miras alanlarından biri. Fakat Türkiye’nin bu eşsiz kültür hazinesi, yer aldığı alanda son yıllarda ruhsat sayısı süratle artan taş (feldispat) ocakları nedeniyle yok olma tehlikesi ile karşı karşıya.
2024’te açlık sonunun çok altında yaşayan emekliler için “emekliler yılı” ilan edilmesi üzere Patara antik kenti için de “Patara yılı” ilan edilmişti. Sonra ise antik kentin başına gelmeyen kalmadı. Patara antik kentinde hafriyat çalışmalarında nekropol alanı olduğu anlaşılan yerler korunmaya alınacağına 2008’de düşük yoğunluklu yapı müsaadesi verilmesiyle Patara ikinci konut/villaların inşaat alanına dönüştü. 2023’te ise 800’ün üzerinde ikinci konut inşaatıyla antik kent alanının içinde tabir yerindeyse tarihe ihanet ediliyor.
ANTAKYA UNUTULMAMALI
Son zelzelelerle yerle bir olan kadim Antakya’nın ayağa kaldırılması açısından tarihi sorumluluk çok büyük. Orta hasarlı binaları da dahil edilirse Antakya’nın yüzde doksanı yıkılmış vaziyette. 5 Nisan 2023 tarihinde 7033 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Hatay ilinin Antakya ilçesindeki 307 hektarlık, tarihi kent merkezini ve Kurtuluş Caddesi’ni de içeren alan 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli alan ilan edildi. Sarsıntılar sonrasında özel bir statüye alınmasına rağmen tarihi alandaki projelerde Antakya kimliğinin korunabilmesinde meseleler olduğu görülüyor.
EN KIYMETLİ ANTİK ESERLER KARAHAN ZİRVE HAFRİYATLARI
2024’ün buluntularıyla ilgili gazetemize açıklama yapan arkeolog Nezih Başgelen, “Bu yıl en heyecan verici arkeolojik keşiflerden biri, Karahan Zirve kazılarında,’BF yapısı’ olarak isimlendirilen alanda yangın katmanı içinde üzeri hayvan ve geometrik motiflerle ustalıkla süslenmiş diyorit taş kaplar, tabaklar, batonlar, figürinler ve boncuklardan oluşan çok sayıda yapıtın in situ (Arkeolojik bulunan kalıntı ya da yapıtın fonksiyonunun gerektirdiği yerde bulunduğunu anlatır.) olarak ele geçmesidir. Bunların yanı sıra taban üzerinde kurban sunusu olabilecek kurt çeneleri, leopar, akbaba ve tilki kemikleri, uygun korunmuş ocaklar, yere bırakılmış devasa yaban sığırı kafatasları yanında bir yırtıcı (leopar?) heykeli neolitik devir açısından çok çarpıcı sıradışı arkeolojik bulgulardır” diyor.
YENİ KEŞİFLER
- Karacasu ilçesindeki Aphrodisias antik kentinde, Yunan mitolojisinde ilahların hükümdarı olarak bilinen Zeus’un 66 cm yüksekliğinde bir mermer başı keşfedildi. MS 2. ila 3. yüzyıla tarihlenen mermer baş, yangın riskini azaltmak için Aphrodite Tapınağı etrafındaki bitki örtüsü temizlenirken tapınağın yaklaşık 50 metre batısında, yüzeye yakın bir alanda bulundu.
- Konya’da yer alan Çatalhöyük’te bu yıl yapılan hafriyatlarda, büyük ölçüde tahrip olmuş fırının etrafında buğday, arpa, bezelye tohumlarıyla birlikte yiyecek olabileceği bedellendirilen avuç içi büyüklüğünde bir kalıntıya rastlandı. Yapılan tahlillerde ise kelam konusu kalıntının mayalanmış “ekmek” olduğu tespit edildi.
- Antalya’nın Kumluca ilçesi açıklarındaki sualtı kazılarında, Girit-Minos Uygarlığı’na ilişkin 3 bin 600 yıllık bir tunç hançer keşfedildi. Uzmanlara nazaran hançerin Girit-Minos Uygarlığı’na ilişkin olması, teknenin Girit’e hakikat yol aldığı sırada battığını işaret ediyor. Bu buluş Akdeniz’in tarihi ticaret rotalarını ve kültürel etkileşimlerini tekrar gözden geçirmemizi sağlayacak değerli ipuçları sunuyor.
- Van’da yer alan Garibin Tepe’de yürütülen arkeolojik hafriyatlarda bulunan Urartulara ilişkin yaklaşık bir tonluk bir bazalt heykel, Urartu heykel sanatlarının çarpıcı bir örneğini sunuyor. Kelam konusu heykelin tanrısal ya da kral figürü olabileceği düşünülüyor.
- Kırıkkale’de yer alan Büklükale’deki hafriyat çalışmalarında, Hitit Hükümdarı II. Tuthaliya’nın hükümdarlığına tarihlenen çivi yazısıyla yazılmış bir tablet deşifre edildi. Yaklaşık 3 bin 300 yıllık kil tablet, tunç çağı devleti olan Hitit İmparatorluğu’nun felaketle sonuçlanan yabancı istilasını anlatıyor.
- Mardin’deki Boncuklu Tarla’da yaklaşık 11 bin yıllık yetişkin mezarlarında piercing olarak kullanılmış 100’den fazla süs eşyası keşfedildi. Bulgular, beden delinmesine ait en erken kesin delili sağlıyor ve piercing’in bir ergenlik çağı ritüeli olabileceğini öne sürüyor. Mezarlarlarda bedene açılmış deliklerde kullanılmak üzere tasarlanmış 100’den fazla süs eşyası keşfedildi.