ANKARA – CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, doğal afet, salgın üzere ani ve beklenmeyen olayların ortaya çıkması durumunda acil ihale yapılmasını düzenleyen Kamu İhale Kanunu’nun 21/B olarak bilinen hususunun birinci haline dönmesi için kanun teklifi verdi.
KAMU İHALE KANUNU’NUN 21’İNCİ UNSURU YÜRÜRLÜĞE GİRDİKTEN SONRA SEKİZ DEFA DEĞİŞTİRİLDİ
Bekaroğlu’nun Meclis Başkanlığı’na sunduğu kanun teklifinin münasebetinde 2001 yılında, periyodun koalisyon hükümetince Kamu İhale Kanunu’nun 21-1-b hususunda değişiklik yapıldığı hatırlatıldı. “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can yahut mal kaybı tehlikesi üzere ani ve beklenmeyen yahut yönetim tarafından evvelce öngörülmeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin acele olarak yapılmasının zarurî olması”nı getiren düzenlemenin yasalaştıktan sonra 8 sefer değiştirildiğini belirten Bekaroğlu’nun verdiği bilgiye nazaran bu bende 16.05.2018’de 7144 Sayılı Kanun ile “beklenmeyen veya” ibaresinden sonra gelmek üzere “yapım tekniği açısından özellik arz eden yahut yapı yahut can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından acilen yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut” ibaresi eklendi.
’21/B HUSUSU İKTİDARA YAKIN ŞİRKETLERE KAYNAK TRANSFERİ HALİNE GETİRİLDİ’
Yasa teklifinin Meclis Plan ve Bütçe Kurulu’ndaki görüşmelerinde düzenlemeye itiraz ettiklerini belirten Bekaroğlu şunları tabir etti:
“Yapım tekniği açısından özellik gösteren işlerin de pazarlık yolu kapsamına alınarak kamuda lakin istisna hallerde kullanılabilen pazarlık metodunun genişletilmesini kamu ihalelerinde saydamlığın, rekabetin, kamuoyu kontrolünün ve kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması açısından uygun bulmadığımızı muhalefet şerhinde vurguladık. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21. hususunda yer alan bu sınırlayıcı karara rağmen, uygulama devrinde büyük meblağlı kimi ihalelerin, bilhassa ulaştırma, alt yapı ve kent hastanelerine ait ihalelerin hukuka alışılmamış bir biçimde 21. unsur kapsamında gerçekleştirildiği, kamu kurumlarının 21. hususun b bendini, kayırmacılığa kılıf olarak gördüğü ve neredeyse tüm ihalelerini bu kapsamda yapma çabası içine girdikleri, kelam konusu unsurun iktidara yakın şirketlere kaynak transferinde bulunmanın ve dolaylı yoldan siyasetin finansmanının aracı haline getirildiği gözlemlenmiştir.”
‘MAHKEMENİN ‘ACİLİYETİ YOK’ DİYE İPTAL ETTİĞİ İHALENİN YENİDEN TIPKI SİSTEMLE YAPILMASI KANUNUN RUHUNA AYKIRIDIR’
İdarelerin birden fazla vakit kendi planlama ve zamanlama kusurlarını bu bent kapsamında kıymetlendirerek pazarlık metodunu kullanmasının unsurun ruhuna ters olduğunu tabir eden Bekaroğlu, “Bu tıp ihale yolunun tüm sakıncalarının ortaya konulmasına ve kamuoyunda yoğunlukla eleştirilmesine, sorgulanmasına karşılık mevcut iktidarın bu tavrında değişiklik olmamıştır. Birtakım ihalelerin bitirilme mühletleri dikkate alınarak acil olmadığı gerekçesiyle iptaline yargı tarafından karar verilmesine rağmen, görünürde yargı kararlarının uygulanmasını sağlamaya yönelik olarak yapıldığı algısı yaratılarak bunlarla ilgili olarak yapılan ikinci ihalelerin de yeniden ısrarla tıpkı sistemle gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Örneğin; Halkalı-Ispartakule Demiryolu İnşaatı ile Elektromekanik Sistemlerinin Temini ve İmal İşi, Sabiha Gökçen Havalimanı TEM Temas Yolu Tünel Güçlendirme İşi üzere örnekler bu kapsamdadır” dedi.
‘YASANIN BİRİNCİ HALİNE DÖNDÜRÜLMESİ GEREK’
Son 20 yılda kamu ihalelerinde hem ihale etabında hem de uygulama kademesinde şeffaflığın neredeyse tümüyle ortadan kalktığını söz eden Bekaroğlu, “İhalelerin, Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci unsuruna nazaran pazarlıkla, çoğunlukla da hiçbir ivediliği olmadığı halde birebir hususun birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında yapılması, rekabeti ortadan kaldırdığı için zati yüksek bedellerle mukavele imzalanan bu projelerde sonraki yıllarda da değerli ölçülerde keşif artışlarına gidilmektedir” dedi. Bu nedenle kamunun büyük ölçülerde ziyana uğratıldığını belirten Bekaroğlu, saydamlık ve şeffaflık olmadığı, ayrıyeten Sayıştay’ın kontrolünün aktifliğini yitirmiş olması nedeniyle kamu ziyanının boyutlarının bilinemediğini, yasanın birinci haline döndürülmesi gerektiği için kanun değişikliği teklifini verdiğini söyledi. (DUVAR)