Yıl sonunda toplam cironun 560 milyar TL’yi geçmesi beklenen e-ticaret bölümü, 2023 başında oyuna yeni kurallar ile devam edecek. Yıl başında yürürlüğe girecek Yeni E-Ticaret Kanunu, yaklaşık 25 yılda sıfırdan bugüne gelen kesimde iş yapış biçimlerini önemli biçimde değiştirecek. Kanun, e-ticaret şirketlerine toplam ciro üzerinden alınacak lisans fiyatlarından yeniden toplam ciro üzerinden pazarlama harcamalarında sınırlamaya kadar çok sayıda düzenleme getiriyor.
500 BİN PAZARYERİ SATICISINI İLGİLENDİRİYOR
Düzenlemeler e-ticaret şirketleri üzerinden konuşuluyor ve tartışılıyor. Lakin kanun, bu şirketlerin oluşturduğu pazaryerlerinde eser ve hizmetlerini satan satıcıları da direkt ilgilendiriyor.
Düzenlemeler toplam ciro üzerinden olduğu için bu satıcıların gelirlerini de kapsıyor. Ezici çoğunluğu küçük ve orta ölçekli işletmelerden oluşan pazaryeri satıcılarının yaklaşık sayısı 500 bin olduğu açıklamaları bölüm temsilcileri tarafından yapılmıştı. Biz de e-ticaret pazaryerlerinde faaliyet gösteren satıcıların nabzını tutmaya karar verdik.
EK MİSYON DEĞİL, ASIL İŞ
Konuştuğumuz satıcıların açıklamaları, aslında bugüne kadar fazla da ele alınmayan bir iş ve istihdam modelinin ülke ticaret hayatına giderek yerleştiği ortak noktasında buluşuyor.
5-6 yıl öncesine kadar fiziki mağazanın satışında, deposunda, paketlemede yahut eser teslimatında çalışan işçi e-ticaret operasyonunu ek misyon olarak yürütüyordu.
Bugün ise asıl işi e-ticaret olan işçinin sayısı daima artıyor. Ufak bir yarı dükkan yarı depoda bir bilgisayarla satıştan paketlemeye her işi kendi yapan mağaza sahibi hikayeleri de artık geçerliliğini yitiriyor. Yalnızca e-ticarete çalışmak bile önemli bir istihdam ve tertip planlaması gerektiriyor. Bu nedenle e-ticaret pazaryerlerinde satış yapan mağaza sahipleri hayat buldukları sistemin değiştiğini, yenisinin ise korkularını artırdığını lisana getiriyor.
‘YASA BU HALİYLE BİZİM AÇIMIZDAN SIKINTILI’
Farklı e-ticaret pazaryerlerinde cep telefonu satışı gerçekleştiren Hayrettin Yılmaz, uzun vakittir ticaret yaptığını fakat gerçek büyümesinin e-ticarete girmesiyle olduğunu söylüyor.
E-ticaret sayesinde yeni yeni yatırım yaptıklarını ve çalışan sayılarının arttığını belirten Yılmaz, yeni e-ticaret yasasının işlerine ziyan vermesinden çekiniyor. Hayrettin Yılmaz, “Yatırımlarımızı e-ticaret platformları aracılığıyla gerçekleştirdiğimiz satışlar üzerine yaptık. Birebir vakitte yakın vakitte yeni çalışan alma planımız bulunuyordu. Artık, e-ticaret yasası ile birlikte önümüzü göremiyoruz. Yeni yasa ile birlikte e-ticaretin küçülmesi bizimle birlikte tüm satıcıları etkileyecek. Bu da ticaretimize ziyan verebilir. O yüzden yasanın bu haliyle uygulanması bizim açımızdan sıkıntılı” dedi.
‘İSTİHDAMDA KÜÇÜLMEYE GİTMEK ZORUNDA KALABİLİRİM’
E-ticarette uzun yıllara dayanan tecrübesi olan Suna Akbulut, 50’yi aşkın şahsa istihdam sağladıklarını, tedarikçiler üzerinden de binlerce beşere ekonomik katkı yarattıklarını tabir etti. Akbulut, yeni e-ticaret maddesinden dolayı kaygılı olduklarını belirtti.
E-ticaretin mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerin ayakta kalması için çok önemli olduğunu belirten Akbulut, “Kazandığımızı yatırıma dönüştürdüğümüz bir iş modeli kurduk. Artık ne olacağını öngöremiyorum. Tüketiciye uygun fiyatlı eserler sunuyorduk. Bunu koruyabilecek miyiz? Çalışanları işten çıkarmak zorunda kalır mıyız? Tasayla bekliyoruz. Dünyada önemli bir ekonomik kriz dalgası var ve Türkiye’nin buna karşı durabilmesinin en kıymetli ögesi önemli istihdam ve ekonomik katma bedel yaratan KOBİ’lerin e- ticarette hareketini kolaylaştıracak uygulamalar” dedi.
‘ÖNÜMÜZÜ GÖREMİYORUZ’
Birden çok markanın e-ticaret pazaryerlerindeki operasyonunu yöneten bir işletmenin sahibi olan bilgisayar mühendisi Mehmet Ercengiz, yeni e-ticaret yasasının satıcılara ve müşterilere yönelik bir yarar sunmadığını belirtiyor. Ercengiz, “Yasayı öteki satıcılar ve tedarikçilerle de görüşüyorum. Hâlihazırda büyüyen ve güzel işleyen bir sistemi neden daraltmak istediklerini anlayamadık. Yasanın, satıcılara, müşterilere, e-ticaret pazaryerlerine ve hatta ülke iktisadına bir yarar sağlamayacağı görüşündeyim. Operasyon maliyetlerini düşürmek için birden çok markanın operasyonlarını tek merkez üzerinden yönetmek ve e-ticarette büyümek için değerli yatırımlar gerçekleştirdik. Yurt içinden sonra da artık de e-ticaret pazaryerleri aracılığıyla yurtdışına yatırıma hazırlanıyorduk. Yasa bizim için belirsizlik yarattı. Önümüzü görmekte zorlanıyoruz” dedi.