MALATYA (İGFA) – Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Malatya’daki bir otelde ocak ayına ilişkin dış ticaret sayılarının açıklandığı toplantıda, 1 yıl evvel “asrın felaketi” olarak kabul edilen büyük bir zelzele yaşadıklarını, 11 ili kapsayan sarsıntıda 50 binden fazla vatandaşın hayatını kaybetmesinin ıstırabı içerisinde olduklarını söyledi.
Sarsıntıda hayatını yitirenlere Allah’tan rahmet dileyen Bolat, hükümetin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında sarsıntının birinci saatlerinden itibaren enkazın kaldırılması, insanların kurtarılması, barınma sıkıntılarının giderilmesi, ekonomik hayatın yine başlaması üzere mevzularda çok süratli bir halde harekete geçtiğini söz etti.
Bolat, hasar tespit çalışmalarından sonra yapılan ihalelerle zelzeleyle alakalı yine yapılanma, imar ve inşaat faaliyetlerinin çok süratli halde devam ettiğini lisana getirerek, “11 kentimizde tam 930 şantiyede, 110 bin 450 çalışma arkadaşımızla kalıcı konutların inşası ve kentlerimizin tekrar imarı için gece gündüz demeden büyük bir çalışmamız devam etmektedir. Bu vesileyle şu ana kadar tamamlanan 46 bin konutun teslimatı, kura çekimleriyle bugünlerde Sayın Cumhurbaşkanımızın da katılacağı toplantılarda sahiplerine teslim edilecek ve öbür hak sahipleri de inşallah en kısa müddette tamamlanacak kalıcı konutlar ve iş yerlerine sahip olacaklar.” diye konuştu.
DÜNYA GENELİNDE ENFLASYON PATLAMASI
Her ay başında yaptıkları dış ticaret datalarını açıklama programını Malatya’da yapmaya karar verdiklerini kaydeden Bolat, dünya genelinde son 40 yıldır görülmeyen büyük bir enflasyon patlamasının meydana geldiğini anlattı.
Bakan Bolat, şöyle devam etti:
“Kovid, Rusya-Ukrayna Savaşı gerek bizim yaşadığımız zelzele gerek piyasalardaki tedarik külfetleri, lojistik ezaları ve eser kesintileri üzere nedenlerle olan bu süreçte Türkiye’miz 4 saatlik uzaklıkta yaklaşık 1,4 milyarlık bir nüfusa hitap ederek, 8,5 trilyon dolarlık bir ticaretin döndüğü piyasalarda bir yıldız üzere parladı. 2023 yılı bu süratli çıkıştan sonra dünyadaki nakdî sıkılaşma nedeniyle talebin düştüğü, ekonomik büyümelerin sakinliğe gerçek gerilediği bir periyot olarak geride kaldı ve dünya ekonomisindeki büyüme oranı da OECD bilgilerine nazaran yüzde yıllık 3,3’ten yüzde 2,9’a geriledi, global ihracat ise yüzde 5 civarında bir gerileme kaydetti. İhracatımızın yüzde 41,5’unu yaptığımız Avrupa Birliği pazarlarında ise onların ithalatlarında yüzde 15-17 civarında 2023 yılında bir gerileme kaydetti. Buna karşın hamdolsun Türkiye iktisadı gerek iç pazardaki canlılık gerekse ihracattaki olumlu ivmenin devam etmesi nedeniyle birinci 9 ayı yüzde 4,7’lik bir büyümeyle kapattı ve ulusal gelirimiz yıllıklandırılmış bazda 1 trilyon 75 milyar dolara yükseldi ve 12 aylık datalar 1 martta açıklandığı vakit TÜİK tarafından inşallah 1,1 trilyon doları görmeyi de varsayım ediyoruz, ümit ediyoruz.”
“CUMHURİYET TARİHİMİZİN İHRACAT REKORUNU KIRDIK”
Türkiye’nin global ihracattan aldığı hissenin yüzde 1,06’ya yükseldiğini vurgulayan Bolat, “Hem bizim ihracat artışımız hem de global ticarette 32,5 trilyon dolardan 31 trilyon dolara dünya ticareti geriledi, bizim hissemiz yükseldi. Sarsıntıdan ötürü 6 milyar dolarlık bir ihracat kaybı yaşadık lakin buna karşın hamdolsun Türkiye olarak biz 1 ay evvel TİM ile birlikte Cumhurbaşkanımızın yıllık kıymetlendirme toplantısında açıkladığı üzere 255,8 milyar dolarla Cumhuriyet tarihimizin ihracat rekorunu kırdık, yüzde 0,64 bir büyümeydi. İthalatta gerileme, dış ticaret açığında gerileme, ihracatın ithalatı karşılama oranında artış kaydettik.” halindeki değerlendirmelerde bulundu.
“TARİHİMİZİN EN YÜKSEK OCAK AYI İHRACAT REKORUNU KIRDIK”
Bakan Bolat, bu olumlu tablonun ocak ayında da devam ettiğini belirterek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Ocak ayın birinci 4 gününde çabucak hemen çok az global siparişler olduğu halde ki bu olağandır işte uzayan yılbaşı tatili, kapalı iş yerleri faktöründen ötürü lakin buna karşın artık açıklamak istiyorum. Ocakta ihracatımız geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 3,6 artarak 20 milyar 28 milyon dolar oldu. Tarihimizin en yüksek ocak ayı ihracat rekorunu kırdık.
Tekrar hoş bir sayı vereceğim. Son 12 aylık ihracatımız da 256,5 milyar dolara yükseldi. Yani aralık sonunda kırdığımız 255,8 milyar dolarlık ihracatın üstüne 700 milyon dolar daha ekledik, yeni rekorumuz 256,5 milyar dolar oldu. İthalata bakalım, biz ithalatı da söylüyoruz hiç çekinmiyoruz açığı da söylüyoruz dış ticaret açığını. İthalatta daha hoş bir haber var, ithalatımız da ocak ayında yüzde 22’lik bir azalışla 26 milyar 201 milyon dolara gerileme kaydedildi. Bunun en değerli sebepleri ortasında bizim hükümetimiz 3 Haziran tarihinde kurulduktan sonra hükümet olarak aldığımız önlemler, bilhassa ithalatta ülkemize yönelik haksız ticari uygulamalar ve damping uygulamalarına karşı getirdiğimiz önlemler, güç fiyatlarındaki dünya piyasalarındaki stabil durum ve de bilhassa 2023’te otomotiv ve altın ithalatındaki çok artışa karşı yılın ikinci yarısında uyguladığımız önlemlerden sonraki azalmadan kaynaklanmaktadır. Bu halde arkadaşlar ocak ayında dış ticaret açığımız da yüzde 57’lik bir gerileme kaydedildi bir evvelki yılın birebir ayına nazaran. Yani ocak ayı dış ticaret açığımız 6,2 milyar dolara indi ihracatın ithalatı karşılama oranı da 18,9 puanlık bir artışla geçen yıla nazaran bu yıl ocak ayında yüzde 76,4’e yükseldi.”
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye’nin hazirandan bu yana her ay ihracatının rekor kırarak arttığını, bunun değerli bir trend olduğunu söyledi.
Bakan Bolat, Malatya’daki bir otelde düzenlenen ocak ayına ilişkin dış ticaret sayılarının açıklandığı toplantıda, ihracattaki artışın sürdüğünü tabir etti.
“Eylül ayı hariç hazirandan bu yana her ay ihracatımız rekor kırarak arttı, bu değerli bir trendir.” diyen Bolat, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Böylece 2024’te orta vadeli programda yazdığımız maksat olan 267 milyar dolara ulaşmak için uğraşımız, tempomuz artarak devam ediyor. 267 milyar dolara ulaşmak için yüzde 4,4’lük bir artış sağlamak zorundayız. Allah’ın müsaadesiyle TİM’le, TOBB’la, DEİK’le, MÜSİAD’la, TÜSİAD’la, ASKON’la TÜMSİAD’la bütün sivil toplum kuruluşlarıyla, ticaret ve sanayi odalarımızla, ihracatçı birliklerimizle başaracağız bundan hiç kuşkumuz yok. Bizim çok kolay bir sade gayemiz var her ay bir evvelki yılın tıpkı ayından daha fazla ihracatı yapmak. Bunu yaptığımız vakit 12 ayın toplamında aslında küresel maksadımızı tutturmuş olacağız. İthalat cephesine baktığımızda ise burada da her ay bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran ithalat artışının suratını yavaşlatmayı hedefliyoruz. Ağustos ayından bu yana da 6 aydan bu yana ithalatımız da her ay bir evvelki yılın tıpkı ayından daha düşük bir artış kelam konusu. Hakikaten 2023’ü 362 milyar dolar ithalatla kapamıştık, yüzde 0,55 bir düşüş vardı lakin bu yıl ocak ayında yüzde 22’lik bir düşüşle kapamayı başardık. Emelimiz çok kolay, ihracata dayalı büyümeyle ekonomik büyümemizi sürdürülebilir ve katma bedel üreten bir yapıda devam ettirmek istiyoruz. Bu temeli oturtmak istiyoruz. Katma bedeli artırarak mevcut ihracat miktarımızdan daha fazla döviz kazanmak istiyoruz ve ihracatımızın büyümesini sürdürülebilir kalıcı temelli hale getirmek istiyoruz. Burada da inşallah bu trendi önümüzdeki aylarda da devam ettirmek dileğindeyiz.”
“CARİ SÜREÇLER İSTİKRARINDAKİ İYİLEŞMEMİZ DEVAM EDECEK”
Bakan Bolat, dış ticaret istikrarından bahsederek şöyle devam etti:
“2023’ün birinci yarısında, birinci 6 ayında 61,2 milyar dolar açık vermişken, ikinci yarısında 17 milyar dolar daha az açık vererek 44,8 milyar dolar açıkla kapatmıştık. 2023’ün tamamında da açığımız 106 milyar dolardı, 2022’de 110 milyar dolardı. Bu sene Allah’ın müsaadesiyle bunu 100 milyar dolar ve daha da aşağısına indirmek için azimliyiz, kararlıyız. Burada 2024 yılının Ocak ayında da dış ticaret açığımız mal ticaretinde yalnızca 6,2 milyar dolar oldu. Bunun tesiriyle şunu söyleyebiliriz, ihracatın ithalatı karşılama oranı yükselmeye devam edecek. 2023’ün birinci 2 ayında yüzde 60 civarında olan ihracatın ithalatı karşılama oranı yılın ikinci yarısında yüzde 75’e çıkmıştı ve yılın tamamına da yüzde 76,4 ile karşılaşmıştık. Daha sonra ocak ayında da bizim ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 76,4 olarak gerçekleşti. Burada bunun sonucunda ne olacak cari süreçler istikrarındaki iyileşmemiz devam edecek.”
Ocak ayında motorlu kara taşıtlarındaki yükselişin yüzde 4,4 artışla devam ettiğini belirten Bolat, “Makine ihracatındaki yükseliş 3,1 milyar dolarla az da olsa devam ediyor. Güç ihracatımızda yüzde 15 bir artış var. İthalatı yüzde 15 azalan Avrupa Birliği’ne biz ocak ayında yüzde 2,3 oranında artırmışız. Avrupa bizim için çok değerli bir dış ticaret ortağımız ve hissemizi artırmak istediğimiz kıymetli bir ortak. Gümrük birliğimizi hizmetler kesiminde de geliştirmek istediğimiz bir ortak. Avrupa Birliği’ne 8,3 milyar dolar ihracatımız oldu ve ihracat kalemlerine baktığımızda birinci sırada Almanya, ikinci ABD, üçüncü Irak, İtalya ve İngiltere geliyor.” diye konuştu.
Bakan Bolat, İngiltere ile de özgür ticaret mutabakatlarını hizmetler bölümüne genişletme konusunda çalışmalar yaptıklarını, bu manada İngiliz Ticaret Bakanı’nın İstanbul’a yaptığı ziyarette yaptıkları görüşmeler sonucu bu yılın sonuna gerçek bu hususta bir adım atılmasını beklediklerini kaydetti.
İhracatın az da olsa artmasının, ithalatın önemli manada gerilemesinin cari süreçler açığında da olumlu gelişme kaydetmelerini sağladığını aktaran Bolat, şöyle devam etti:
“Hizmetler ticaretimizdeki olumlu artışlar bu mevzuda bize takviye oluyor. Cari süreçler açığımız mayıs ayında 60,3 milyar dolardı, kasım ayı sayıları açıklandı 43,4 milyar dolardı, muhtemelen 46 milyar dolar civarında aralık ayı sayıları çıkacak ancak yıllıklandırılmış olarak kasım ayında 49,6 milyar dolara gerilemiştik, 11 milyar dolar bir güzelleşme sağlamıştık mayısa kıyasla. Şu muştuyu vermek istiyorum, ocak ayı sayısı cari süreçlerde açıklandığında aralık-ocak sayıları devreye girdiğinde 40 milyar dolar civarına gerilemiş olacağız. Şubat, mart, nisan sayıları geldiğinde inşallah bu tempomuzu tıpkı halde sürdürürsek 30 milyar dolar bandına, aşağı hakikat getirmiş olacağız. Bu, Türkiye’nin döviz istikrarının ve döviz yeterliliğinin düzgünleşmesini, döviz kurunun baskı altında kalmamasını sağlayacak. Bu halde finansal istikrar makro iktisatta fiyat istikrarının daha da güzelleşmesini beraberinde getirecek, enflasyonla çabadaki silahlarımızı güçlenmesini sağlayacak ve makro ekonomik istikrarımız 2024 yılının ikinci yarısında çok süratli bir formda güzelleşecek ve enflasyonla inşallah faiz oranlarıyla birlikte daha güzel bir performansa geleceğiz.”
Bakan Bolat, 2024 mal ihracat maksatlarının 267 milyar dolar, 2026 maksatlarının ise 302 milyar dolar olduğunu belirterek, “Mustafa lider hafta ortasında 2028’de 400 milyar dolar maksadı açıkladı. 12. kalkınma planında 375 milyar dolar gayemiz var inşallah Mustafa Bey’in gayesini tutturmak nasip olur.” dedi.
“11,7 MİLYARLIK TAKVİYESİ 2 KATINDAN FAZLA ARTIRDIK”
İhracatçıların düşüncelerini giderme noktasında bakanlık ve hükümet olarak birebir omuz omuza çalıştıklarını lisana getiren Bolat, kelamlarını şöyle tamamdı:
“Bakanlık olarak bütçemizin yüzde 60’ı mal ve hizmet ihracatçılarına verdiğimiz dayanaklara gidiyor. Bu sene de geçen yılki 11,7 milyarlık dayanağı 2 katından fazla artırdık. Eximbank 42 milyar dolarlık finansman dayanağı sağladı geçen yıl bu yıl 50 milyar dolarlık finansman takviyesi sağlayacak. Merkez Bankamız günlük ihracat reeskont kredi limitini günlük 3 milyara çıkardı. Daha da kıymetlisi bunun finansman maliyetini yüzde 25,93’e sabitledi, üstü ne kadar olursa olsun. Maliye Bakanlığımız da ihracat yapanların ihracat yararlarının vergilendirilmesinde kurumlar vergisinde 5 puanlık indirim sağladı. Türkiye’nin daha güçlü, daha gelişmiş bir iktisada sahip olması halkımızın refahının, satın alma gücünün artması konusunda olmazsa olmaz tek yol olan ihracatın hem mal ihracatı hem hizmetler ihracatın artırılması konusunda daima bir arada büyük uğraş sarf ediyoruz. Hafta ortası turizm gelir ve masrafları açıklandı. Turizmde de Allah’a şükür 54,3 milyar dolar bir gelir sağladık, karşılığında 7,3 milyar dolar bir turizm masrafımız oldu. Net 47 milyar dolar turizm fazlamız oldu. Hizmetler ihracatımız aralık bilgileri çıktığında 100 milyar doları geçecek. Orada da 2024 amacımız inşallah en az 110 milyar dolar. Aşarsak ki ümit ediyoruz daha uygun olacak. İnovasyon, markalaşma, katma bedelli üretim, üretim, istihdam, adil bölüşüm, refahın artması üzere herkesin altına imza atacağı küresel makro maksatları gerçekleştirme noktasında hükümetimiz ve iş dünyası el ele daima birlikte atom karınca üzere çalışacağız ve Allah’ın müsaadesiyle başarılı olacağız.”