Antalya’nın 18 kilometre doğusunda, Aksu ilçesi sonlarındaki Pamfilya bölgesine başşehirlik yapmış Perge Antik Kenti’nde, 1946’da Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel tarafından başlatılan, akabinde Prof. Dr. Jale İnan, Prof. Dr. Haluk Abbbasoğlu ve bugün de Prof. Dr. Şebnem Sedef Çokay Kepçe başkanlığında yürütülen hafriyat çalışmaları devam ediyor.
TAM 1800 YIL SONRA…
Tunç Çağı devrinde kurulduğu düşünülen ve Helenistik periyot boyunca eski dünya içerisindeki en varlıklı ve en hoş kentler ortasında sayılan UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Süreksiz Listesi’ndeki antik kentin en görkemli tarihi çeşmesi Kestros’tan 1800 yıl sonra yine su aktı.
Yunan matematikçi Apollonios’un da memleketi olan Perge Antik Kenti’nde, Roma periyodunda İmparator Hadrianus tarafından 2’nci yüzyıla tarihlenen ve ırmak tanrıçası Kestros’un canlandırıldığı bir heykelin bulunduğu ve ismini da verdiği çeşmeden su akıtma süreci gerçekleşti.
Kazı başkanlığı takımı, Aksu Belediyesi’nden getirilen bir arazözle antik çeşmede, su sisteminin çalışıp çalışmadığının tespiti için deneme yapıldı. Su verilen çeşmede antik sistemin çalıştığı belirlendi. Takım, artık tarihi periyotlarda olduğu üzere çeşmeden daima su akmasını sağlayacak çalışmaları başlattı.
SU, ARAZÖZLE GETİRİLDİ
Perge Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof. Dr. Şebnem Sedef Çokay Kepçe, F3 olarak tanımladıkları Kestros çeşmesinin, birinci hafriyat lideri da olan Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel periyodundan beri su akması istenen bir çeşme olduğunu söyledi.
Perge’yi ziyaret eden herkesin de ‘su aksın’ diye düşündüğü bir çeşme olduğunu anlatan Kepçe, “Bizim de çalışma programımızda bu türlü bir faaliyet vardı. Geçtiğimiz günlerde burada bir su denemesi yaptık. Aksu Belediyesi’nden bir arazözü kullanarak, ‘akım var mı, antik sistem çalışıyor mu’ bunları denetim edebilmek için. Sonuçta hocalarımızla tekrar görüşeceğiz. Umuyoruz buradan suyu daima akıtabileceğiz” dedi.
İMPARATOR HADRİANUS YAPTIRMIŞ
Kestros çeşmesinin büyük olasılıkla İmparator Hadrianus periyodunda yapıldığını belirten Prof. Dr. Kepçe, “Perge’nin kuzey güney doğultulu sütunlu caddesinin birebir devirlerde yapılmaya başlandığını söylememiz mümkün. Bu caddenin en sonunda İmparator Hadrianus takı var. Sonda da yeniden İmparator Hadrianus’un heykelinin bulunduğu bu çeşme yapısı var. Hasebiyle büyük olasılıkla imparator olduktan sonra tamamlanmış olmalı. Bunu da milattan sonra 2’nci yüzyıl olarak söz edebilirim” diye konuştu.
PERGE’NİN EN GÖRKEMLİ ÇEŞMESİ
Perge için suyun çok kıymetli olduğunu anlatan Prof. Dr. Şebnem Sedef Çokay Kepçe, birçok noktasında kentin çeşme yapıları olduğunu, içlerinde en gözle görünür, sağlam ve korunagelmiş durumda Kestros çeşmesini gösterdi.
Çeşmenin altından ona bağlı, kenti uzunluktan boya kateden su kanalının da yeniden büyük olasılıkla antik çağda hem etrafın serinlemesi hem de insanların sudan yararlanmasını sağladığını söyleyen Kepçe, bu nedenle aslında az sayıda rastlanır örneklerden biri olduğunu kaydetti.
SUYUNUN KAYNAĞI; KURŞUNLU ŞELALESİ
Çeşmenin antik periyottaki kaynağının kuzeybatısındaki Kurşunlu Şelalesi olduğunu belirten Kepçe, şu tabirleri kullandı:
“Su oradan su kemerleri, vakit zaman da yeraltı tünellerini kullanarak Akropolis doruğu eteğinden geliyor. Çabucak heykelin gerisinde başka bir kanalı var, orada bir su havzası var. O su havzasına doluyor, sonra heykelin altından aşağı hakikat akıyor. Orada kireç izlerini görebilirsiniz su akmasından kaynaklı. Aksu ırmağı antik çağda ‘Kestros’ olarak tanımlanan bir ırmak. Heykel de büyük olasılıkla ırmak ilahı Kestros’un bir canlandırması. Kestros çeşmesinden suyun akması hepimizin arzuladığı bir şeydi ve biz uzman hocalarımızla bunu deneme maksatlı gerçekleştirdik. Bizi çok keyifli etti. Umarım ilerleyen süreçte çeşmeden de suyu akıtabilir ve daima birlikte serinleyebiliriz.”