Kuş gribi, neredeyse yüz yıldır var olan, kümes hayvanları ile yabanî kuşlarda görülen bir hastalık.
Edinburgh Üniversitesi Roslin Enstitüsü’nden Viroloji Profesörü Paul Digard, “Virüs aslında birinci olarak Avrupa’da ve Asya’da ördeklerde ortaya çıktı ve daha sonra farklı kuş çeşitlerine bulaşmaya başladı” diyor.
İlk olarak 1996 yılında Çin’de tespit edilen ve bugüne kadar devir periyot yine ortaya çıkan H5N1, virüsün günümüzde en yaygın halde görülen çeşidi.
Uzmanlar çoklukla sonbahar aylarında ağırlaşıp, daha sonra geçen virüsün bu yıl daha evvelkilere kıyasla daha uzun sürdüğünü aktarıyor.
H5N1, kuşların dışkısı ve tükürükleri yahut kontamine yem ve su yoluyla evcil kuş çeşitleri ortasında süratli bir halde yayılabiliyor ve ölümlere yol açabiliyor.
Mevcut kuş gribi dalgası, Avrupa’da ve ABD’de şimdiye kadar yaşanan en berbatı.
İngiltere’de hayvan refahı konusunda uzmanlaşmış Pirbright Enstitüsü’nden Profesör Munir İqbal, “Dünya çapında 160 milyon evcil kuş bu virüs yüzünden ya öldü ya da çiftçiler tarafından itlaf edilmek zorunda kaldı” diyor ve devam ediyor:
“ABD ve Avrupa’da ölen kuş sayısı 100 milyon.”
Salgının Batı Avrupa ülkelerinde yumurta kıtlığı ve Noel’de hindi kıtlığına yol açacağı istikametinde endişeler var.
BU YIL YAŞANAN SALGIN NEDEN FARKLI?
Bu yıl kuş gribi salgını yüzünden her zamankinden daha fazla yabani kuş öldü.
En çok etkilenenler ise deniz kuşları oldu.
İqbal, “Bu salgın toplamda 80 farklı kuş çeşidini etkiledi. İskoçya’daki yırtıcı martı tipinin yüzde 40’ı ve Yunanistan’da iki bin doruklu pelikan öldü” diyor.
Pennsylvania Üniversitesi’nden Dr. Louise Moncla, salgının tilkilere ve foklara bile bulaştığını belirtiyor.
Moncla, “Bu SALGIN Avrupa’da başladı ve Kuzey Amerika’ya yayıldı lakin geçmişte gördüğümüz salgınların bilakis şimdi yok olmadı” diyor.
ABD’de Georgia Üniversitesi’nden Dr. Rebecca Poulson ise, “Olağanüstü bir formda yayılan, gibisi görülmemiş bir yırtıcı ömür hastalığı salgını yaşıyoruz” diyor.
Uzmanlar bu salgının neden başkalarından daha makûs olduğunu şimdi bilmiyor.
Virüsün daha kolay yayılacak yahut tesirini daha uzun mühlet gösterecek biçimde mutasyona uğramış olabileceği öne sürülüyor.
Hollanda’da Wageningen Biyoveterinerlik Araştırma kümesinde kuş gribi uzmanı olan Dr. Nancy Bereens, virüsün artık tüm yırtıcı kuş ortamlarında bulunuyor olabileceğini söylüyor.
Bereens, “Virüs artık birçok yırtıcı kuş cinsine bulaştığı için, kuş popülasyonundan tekrar yok olması pek muhtemel değil” diyor.
SALGINI DENETİM ETMEK İÇİN NELER YAPILIYOR?
Çin’de salgınla uğraş etmek için kümes hayvanları aşılanıyor.
Ancak pek çok ülke, hangi kuşların aşıya güçlü hale geldiğini saptamak ve bu yüzden aşının tesirli olup olmadığını anlamak sıkıntı olduğu için aşılama siyasetinden uzak duruyor.
California Üniversitesi Veterinerlik Okulu’ndan Dr. Maurice Pitesky, “Aşılamaya karar veren ülkeler için çok katı ihracat kontrolleri” olduğunu söylüyor.
Bunun yerine ABD ve AB ülkeleri, çiftçilerin kuş gribi salgınının tespit edildiği kuş sürülerini itlaf etmesini istiyor.
İngiltere ve Fransa ise kümes hayvanı sürülerinin yabanî kuşlardan etkilenmelerini önlemek için içeri alınmasını talep ediyor.
Kümes hayvanlarını aşılamanın ticari sakıncalarına karşın, Fransa ve Hollanda’da kuş gribi salgınını denetim altına almak için aşı denemelerine başlandı.
İNSANLAR İÇİN RİSKLİ Mİ?
Enfekte kuşlarla yakın temasta olan insanlara kuş gribinin geçtiği hadiseler geçmişte görüldü.
Profesör Digard, “Mevcut H5N1 çeşidi şu anda beşerler için düşük riskli görünüyor” diyor ve devam ediyor:
“Vahşi kuşları takip ederek ve evcil hayvanlarla ilgilenen veterinerlerden görüş alarak salgının ne kadar yayıldığını gerçek bir biçimde izlememiz gerekiyor.”