İklim değişikliği ve kentleşmenin artmasıyla ekolojik istikrarın bozulması, insanların en yakın dostu olan hayvanların da sıhhatini olumsuz etkiliyor. Evvelce yalnızca makul devirlerde daha ağır olarak görülen iç ve dış parazitler, neredeyse tüm yıl hayvan dostları etkilemeye başladı.
“İNSANLARA BULAŞMA RİSKİ GİDEREK ARTIYOR”
Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Parazitoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Bayram Şenlik, bu husus hakkında değerli bilgiler verdi:
* Son yıllarda iklim çok değişti. Ülkemiz de bu durumdan etkilendi. Hasebiyle daha evvel bizim pek görmediğimiz paraziter hastalıklar kedi ve köpeklerde görülmeye başlandı, insanlara bulaşma riski de giderek artıyor. Örneğin, halk ortasında akciğer kıl kurdu olarak bilinen bir parazite evvelce Türkiye’deki kedi ve köpeklerde tekli olgular halinde nadiren rastlanırken, son vakitlerde kedilerin yüzde 4’ünde bu parazite rastlanıldığına dair çalışmalar var.
* Kedi ve köpeklerin farklı organlarında yaşayabilen birçok iç parazit mevcut. Türkiye’nin çabucak her yerinde rastlanabilen bu iç parazitlerin sokak kedilerindeki yaygınlığı yüzde 92, konutta beslenen kedilerdeki yaygınlığı ise yüzde 47 civarı. Köpeklerde de durum pek farklı değil. Hatta gezindiğimiz rastgele bir alanda bile bu parazitlerin gelişme devirleri bulunabiliyor. Buralara gelen her hayvan, bu enfeksiyonu alabiliyor.
* Köpeklerin bağırsaklarında yuvarlak kurt olarak da bilinen Toxocara canis diye bir parazit var. Bu parazitin yumurtaları köpek dışkısı ile etrafa bulaşabilir ayrıyeten köpeğin tüylerine de yapışabilir. Hasebiyle köpek dışkısının temas ettiği alanlardan, (sebzeler, çocuk parkları, kum havuzları ve hatta köpek tüylerinden) bu yumurtalar insanlara bulaşabilir. Bu yumurtanın içindeki larvalar göz, beyin, karaciğer üzere çeşitli organlara giderek önemli hastalık tablolarına neden olabilir. Mesela yapılan bir araştırmada bir okulun bahçesinden alınan kum örnekleri parazitolojik açıdan incelenmiş ve bu parazitin yumurtaları tespit edilmiş.
“HİÇ DIŞARI ÇIKMAYAN HAYVAN DA NİZAMLI TEDAVİ ALMALI”
Evcil hayvanların hiç dışarı çıkmasa dahi dışarıdan meskene gelenlerin patojen taşıyabildiğini de vurgulayan Prof. Dr. Şenlik, şu ikazlarda bulundu:
* ‘Benim kedim ya da köpeğim hiç dışarıya çıkmıyor, tedavi ettirmeme gerek var mı?’ En çok bu soruluyor. Unutmayalım ki dışarıya giden her birey ya da her hayvan, etkeni dışarıdan içeriye getirebilir. Mesela bizim Toxocara canis dediğimiz parazitin yumurtaları, sinekler ve hamam böceklerinde de bulunabilir. Herkesin konutunda vakit zaman sinek ve hamam böceği olur. Bazen de parazitleri giysilerimiz üzerinde de konuta getirilebiliriz.
* Hayvan hiç dışarıya çıkmasa bile muhakkak aralıklarla dışkı muayenesi yapılıp bunlarda rastgele bir etken var mı, varsa buna nazaran tedavi yapılması lazım. Hayvan konut dışına çıkıyorsa yılda asgarî 4 sefer veteriner doktor denetimi lazım.
“BU ÇOK YANLIŞ, BU KATİYETLE AŞI DEĞİL”
Prof. Dr. Bayram Şenlik, paraziter hastalıklar açısından hayvanlarda aşı ve tedavi kavramlarının çok yanlış kullanıldığına dikkat çekerek şöyle devam etti:
* Hayvanlar veteriner tabibe götürüldüğünde antiparaziter ilaç uygulamaları aşı olarak zikredilebiliyor. Bu çok yanlış, bu muhakkak aşı değil. hHayvan sahibi ilaç yapıldıktan sonra hayvanını meskene götürüp sevip, okşayıp, koklayabiliyor. Bu türlü olunca da bulaşma riski katlanıyor. Halbuki iç parazitlerin tedavisi hedefiyle verdiğimiz ilaç, 2-3 gün boyunca hayvanların dışkısıyla parazitler ve bunların yumurtaları ağır bir biçimde atılmaya devam edecektir. Hasebiyle bu müddette hayvan sahibi için bulaşma riski artmış olacaktır.
* İç parazit tedavisi alan hayvanların dışkılarının 2-3 gün toplanıp uygun formda ortadan kaldırması gerekir. Örneğin imkan varsa, dışkılar bir bidonun içerisinde yakılabilir. Şayet bu imkan yoksa da dışkılar toplandıktan sonra iki üç kat çöp torbasına konulmalı ve çöp kutusuna o denli atılmalıdır. (DHA)