İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi, 2015’te İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) 5 daimî üyesi ve Almanya ortasında imzalanan lakin ABD’nin Mayıs 2018’de tek taraflı çekilmesi nedeniyle çıkmaza giren Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı (KOEP) sonrasında 3 Avrupa ülkesi ile 13 Ocak’ta yine görüşmelerin yapılacağını belirtti.
İran resmi haber ajansı IRNA’ya nazaran, Garibabadi, başşehir Tahran’da düzenlenen bir programda nükleer görüşmelere ait açıklamalarda bulundu.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Garibabadi, “İran ile 3 Avrupa ülkesi (Almanya, Britanya, Fransa) ortasındaki yeni çeşit görüşmeler için 13 Ocak tarihi belirlendi. Biz artık öngörü peşinde değiliz, daha evvel de söylediğimiz üzere bu bir müzakere değil görüşmedir.” sözlerini kullandı.
Söz konusu toplantının müzakere olmadığını vurgulayan Garibabadi, görüşmenin, müzakerelerin yine başlaması durumunda hangi çerçeve ve metotla yapılacağına ilişin hususların netleştirilmesi ve daha fazla istişare hedefiyle yapılacağını belirtti.
Ne olmuştu?
Kapsamlı Ortak Hareket Planı (KOEP) olarak isimlendirilen nükleer mutabakat İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 14 Temmuz 2015’te imzalanmıştı.
Bununla birlikte 2017’de birinci periyot başkanlık koltuğuna oturan Donald Trump iki yıla yakın dolaylı görüşmelerin sonuç vermemesi üzerine Mayıs 2018’de ülkesinin mutabakattan tek taraflı olarak çekildiğini açıklamıştı.
Nükleer müzakerelerin yine başlamasına yönelik eforlar sonuç vermemiş, İran da uranyumu yüzde 60 seviyesinde zenginleştirmişti.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Yöneticisi Rafael Mariano Grossi, Aralık 2024’te yaptığı açıklamada, Tahran ziyaretinde İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ile görüştüğünü ve bir müzakereye başlama etabında olduklarını aktarmıştı.
Grossi “Daha evvel Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı (KOEP) vardı lakin artık yok. Daha fazla lazım da değil. İran, nükleer gelişme seviyesine ulaştığı için uranyumu neredeyse askeri seviyede zenginleştiriyor, bu nedenle farklı bir yol bulmamız gerekiyor. Bu süreçte UAEA’nin kıymetli bir rol oynamasını diliyorum.” tabirlerini kullanmıştı.