Türkiye’nin su altı ekosistemleri üzerine araştırmalarını sürdüren Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deniz Bilimleri Fakültesi’nden akademisyenler, balık çeşitliliği, boyutları ile yapay ve doğal kayalık bölgelerdeki balık popülasyonunu, su altı stereo kamera sistemiyle incelemek için Akdeniz ve Karadeniz’de dalış yaptı. Akdeniz’den Demre ve Karadeniz’den Sürmene ilçelerinin pilot bölge olarak seçildiği araştırmada, müdafaa alanlarıyla muhafaza alanı dışında kalan bölgelerde balık çeşitliliği ve uzunlukları karşılaştırıldı. Karşılaştırılan doğal ve yapay kayalıkların, balık çeşitliliğine olan tesirleri gözlemlendi.
DHA’nın haberine nazaran incelemede; Karadeniz’de, yapay kayalıkların balık çeşitliliğini artmasına olumlu tesirler yarattığı tespit edilirken, Kızıldeniz’den Akdeniz’e ulaşan istilacı cinslerin müdafaa alanlarında daha fazla büyüyüp, denetimsiz çoğalmalarının yerli tipleri tehdit ettiği ortaya kondu. Bilim insanları, dalışların yanı sıra su altı kamera sistemine yapay zeka entegrasyonu yapılarak, tabanda balık çeşitlerinin otomatik tanımlanarak, sayılmasını hedefliyor.
‘DALGAKIRANLARIN OLUMLU TESİRİ OLDU’
Çalışmalarda yer alan KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rafet Çağrı Öztürk, “Karadeniz’de bölgesel olarak av yasakları uygulanabiliyor ancak genel olarak balıkçılığa kapalı bir alan yok. O yüzden doğal kayalık alanlarla yapay kayalık alanlardaki balık çeşitliliğini değerlendirdik. Karadeniz Kıyı Yolu yapılırken pek çok dalgakıranlar oluşturuldu. Yol imalinde oluşan taşlık bölgelerin, balık çeşitliliğinin artışı üzerinde olumlu tesirleri olduğunu gördük. Karadeniz’deki kayalık bölgelerde bulunan balıkların sayılarının önemli ölçüde artığını görebiliyoruz; bu da bizim için hoş bir sonuç. Balık çeşitliliğini kıymetlendirmek için su altına stereo kamera sistemleri yerleştiriyoruz. Tıpkı vakitte dalış metoduyla de 50 metrelik ve 5 metrelik geniş bir alanda balık sayımları yapıyoruz. Doğal kayalık alanla yapay kayalık alanlardaki balık çeşitliliğini ve balıkların uzunluk değişimini karşılaştırıyoruz” dedi.
‘DOĞAL CİNSİMİZİN YAYILIMINI ENGELLİYOR’
Öztürk, “Akdeniz’e Kızıldeniz’den gelinen çok fazla sayıda istilacı balık çeşidi var. Kamera imajlarında ‘İstilacı tıbbın girmediği tek bir manzara yok’ diyebilirim. Müdafaa alanındaki aslan balıkları, müdafaa alanı olmayan yerlerdeki aslan balıklarına nazaran çok daha büyük. Bir bölgeyi müdafaa alanı olarak belirleyip, balıkçılığı kapatmak kâfi değil. Bu bölgelerde denetimli olarak istilacı tiplerin de ortamdan alınması gerekiyor. Zira bu balıkların büyümesine fırsat vermiş oluyoruz. Bunlar, olağanda çok lezzetli balıklar. Balıkçılar bunları yakalayıp yiyorlar. Bu balıklar da çok obur balıklar ve tabiattaki pek çok doğal tıbbımızın yayılımını engelliyor” diye konuştu.
‘YAPAY ZEKA ENTEGRASYONU YAPACAĞIZ’
Doç. Dr. Rafet Çağrı Öztürk, “Elimize geçecek bilgilerle; muhafaza alanında bir bölgeyi balıkçılığa kapattığımız vakit sahiden muhakkak balık cinslerinin uzunluklarının artıp artmadığını ve bu balıkların sayısının artıp, artmadığı göreceğiz. Şu an kamera imgelerini teker teker inceleyerek balıkları kendimiz tanımlayıp, ölçüyoruz. Yakın bir vakitte yapay zeka entegrasyonu da yapacağız. Bu sayede mevsimsel olarak da balıkları takip edebileceğiz. Yapay zekayla birlikte daha da güçlendirip, otomatik olarak balıkların tiplerinin teşhisi ve sayımı yapılabilir. 2 kameramız var; aşikâr bir platform üzerine sabitlenmiş halde makul açılarla birbirlerine bakıyor. Birebir bir göz vazifesi görüyoruz; milimetrik olarak da ölçebiliyorsunuz. Her bölgeye 8’er tekrarlı 4 farklı bölgede örnekleme yapıyoruz. Bu sayede tek bir örnekle göremeyeceğimiz şeyin artırılmasını sağlıyoruz” dedi.
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)