İZMİR – Orta Anadolu tarihinin “sıfır noktası” olarak kabul edilen ve çalışmaların 32 yıldır devam ettiği Aşıklı Höyük’ün 10 bin 500 yıllık tarihi Aşıklı Höyük Dostları Derneği’nin gayretleriyle çağdaş sanatla buluştu.
Derneğin, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Avrupa Birliği’nin mali dayanağı ile hayata geçirilen “Ortak Kültür Mirası: Türkiye ve AB Ortasında Muhafaza ve Diyalog-II” hibe programı kapsamında geliştirdiği “Sanat ve Arkeoloji: Kültürlerarası Diyalog” projesi, Aşıklı Höyük’ü tanıtmayı, kültürel mirasın bilhassa yöre halkı tarafından benimsenmesini ve korunmasını sağlamayı hedefliyor.
“Kazı İzleri” standı, İngiltere, İspanya, ABD, Kolombiya ve Türkiye’den 13 sanatkarın, Aşıklı Höyük’ten esinlenerek ve Aşıklı’yı kazan arkeologlarla diyalog içinde ürettikleri yapıtlardan oluşuyor.
İlk olarak İstanbul’da açılan stant hem sanatseverler hem de ulusal medyadan büyük ilgi gördü. Daha sonra, proje ortakları olan, Dundee Üniversitesi (İskoçya) ve Barcelona Özerk Üniversitesi (İspanya) salonlarında, sanat, kültür ve tarih meraklılarıyla buluştu. Ve son olarak, Aşıklı Höyük’ün bulunduğu coğrafyaya, yuvasına döndü. Artık Aksaray Müzesi’nde sergileniyor.
Aksaray Müzesi’nde açılan “Kazı İzleri-Yuvaya Dönüş” standının birinci ziyaretçileri ‘SANATÇILARIN YAPITLARIYLA AŞIKLI BULUNTULARI TIPKI ÇATI ALTINDA’
Serginin Aksaray Müzesi salonunda açılıyor olmasının başka bir ehemmiyeti olduğunu vurgulayan Aşıklı Dostları Derneği idare konseyi lideri Ferhat Boratav, “Düşünün, 13 sanatkarımızın yapıtlarıyla, o yapıtlara ilham veren Aşıklı Höyük kazısından çıkan bilimsel buluntular, birebir çatı altında olacak. Sergiyi gezen konuklar, çabucak alt katta, bu standa kaynaklık eden tarih öncesi mirası görebilecekler. Bu, İstanbul, Dundee ve Barcelona’da sergiyi gezenlerin sahip olamadığı bir fırsat” dedi.
İstanbul, Dundee ve Barcelona’da stantların yanı sıra Aşıklı Höyük ve tarih öncesi Anadolu’nun, sanatla bilim ortasındaki diyaloğun kıymetinin konuşulduğu, yüz yüze ve çevrimiçi seminerler yapıldığı bilgisini paylaşan Boratav, Aksaray’da ise ayrıyeten Gülağaç ilçesinde gençlerle tarih ve kültürel miras, Kızılkaya köyü bayanlarıyla da Aşıklı etrafının bitkisel zenginliği bahisli atölye çalışmalarının yürütüldüğünü söyledi.
Aşıklı Höyük Anadolu’da en yeterli çalışılmış Neolitik yerleşimlerden biri. Araştırmalar 2016’dan bu yana hafriyat lideri Prof. Dr. Mihriban Özbaşaran ve lider yardımcısı Doç. Dr. Güneş Duru idaresinde sürüyor. “Kazı İzleri” standını tanıtmak üzere, geçen yıl yaptıkları basın toplantısı daha bitmeden, projenin bitiş noktasının Aksaray’da olması gerektiği gerçeğini gördüklerini belirten Boratav, “Medya mensuplarının ısrarlı soruları, sanatkarlarımızın görüşü ve olağan Aksaray’da konuştuğumuz her yetkilinin talebi bu istikametteydi. Bu hakikat ve hoş fikir bizi hem heyecanlandırdı. Hem de doğrusu biraz korkuttu. ‘Yuvaya dönüş’ için, proje akışında, takviminde değişiklikler yaptık” diye konuştu.
Bu standın yalnızca bir başlangıç olduğunu aktaran Boratav, son olarak şunları söyledi:
“Kazı İzleri” standında yapıtları sergilenen sanatkarlardan Şahin Domin, Ahmet Rüstem Ekici, Leyla Emadi, Osman Nuri İyem, Hakan Sorar ve Anita Taylor açılış için Aksaray’a geldiler. Şahin Domin, Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi Hoş Sanatlar Programı hocaları ve öğrencileriyle bir heykel atölyesi düzenledi. Osman Nuri İyem, Aksaray Fotoğraf Sanatı Derneği AKFOD işbirliğiyle, “kültürel mirası fotoğraflamak” bahisli bir atölye ve sohbet yaptı. Hafriyat İzleri standı bize ve Aşıklı Höyük’e hem İstanbul’da hem de Avrupa’da yeni dostlar kazandırdı. Artık tıpkı sonucu Aksaray’da bekliyoruz. Aşıklı Höyük’e ilgimiz, dayanağımız, Aksaray’ın tanıtımına katkımız sürecek”
‘KOLEKTİF TAKVİYE BULMAK BİRÇOK AÇIDAN MOTİVE EDİCİ’
Fırat Arapoğlu Sinop, Çanakkale, Mardin üzere kentlerde düzenlenen bienallerde de yer alan “Kazı İzleri” standı eş küratörü Fırat Arapoğlu ise stant sürecini şöyle anlattı:
“Kazı İzleri” standıyla birlikte Aksaray’ı da dahil edebileceğimiz, bu çeşitten İstanbul dışı çağdaş sanat aktiflikleri hem mahallî hem memleketler arası bir müsabaka alanı olarak epey bedelli geliyor bana. Bu manada, Aksaray’da yaşayan, üreten sanatkarlar, hoş sanatlar liseleri ve hoş sanatlar fakültelerinde sanat eğitimi alan gençlerle milletlerarası ölçekte bir müsabaka yaratmış olmamız değerli. Bu ölçekte gerçekleştirilen kültürel bir aktifliğe kolektif dayanak bulabilmek de birçok açıdan motive edici. Bir çeşit dayanışma pratiğinin samimi bir biçimde Aksaray’da da işlediğini deneyimlemiş olduk. Stant, Arkeoloji Müzesi’nde yer almasıyla da kente ve bölgeye dair bir algının oluşturulmasını destekleyecek biçimde kurgulandı. Bizim gayemiz, bu algıda Aksaray’ı, kendi gerçekliğinden çıkarmadan, kentin belleği, hafızası, mimarisi, dönüşümü ve toplumsal dinamiklerini de hissedebileceğimiz bir sahne olarak bütün halinde görebilmekti. Stant dışında düzenlenen atölyelerle de yalnızca görsel bir sunumu değil, toplumsal bir dinamiği harekete geçirmeye çalıştık.”
“Kazı İzleri” standı sanatkarlarından Şahin Domin Aksaray Üniversitesi öğrencileri için düzenlenen heykel atölyesinde ‘GÜNCEL BİR YENİLENME STRATEJİSİ VAR’
Sanat ve Arkeoloji” projesinde Aşıklı Dostları’nın ortağı Dundee Üniversitesi Sanat ve Tasarım Okulu’nun dekanı ve “Kazı İzleri” standının sanatkarı Prof. Anita Taylor ise kültür bölümünün kent hayatındaki değerini şöyle anlattı:
“Dundee, İskoçya’nın doğu kıyısında, 150.000 nüfuslu küçük bir kent; vaktinde denizcilik, dokumacılık ve gazete yayıncılığında güçlüymüş fakat bu gücünü çoktan yitirmiş. Artık, post-endüstriyel bir kent olarak, kalbinde yaratıcılık ve kültür olan şimdiki bir yenilenme stratejisi var. Dundee kenti, yaratıcı sanayiler ve kültür kesimi aracılığıyla toplumsal ve ekonomik dönüşümü gerçekleştirecek araçları, yetenekleri, azmi geliştirmeye çalışıyor. Burası Birleşik Krallık’taki tek UNESCO Yaratıcı Tasarım Şehri… Victoria & Albert müzesinin Londra dışındaki birinci şubesi V&A Dundee 2018’de burada açıldı. Daha birinci yılında, İskoçya genelinde 75 milyon sterlinlik bir ekonomik tesir yarattı, Dundee iktisadına 21 milyon sterlin kazandırdı. V&A Dundee ile Dundee Üniversitesi Sanat ve Tasarım Okulu, İskoçya Yatırım Ajansı tarafından desteklenen ortak bir teşebbüs yarattı: Şirketler İçin Tasarım. Bu teşebbüs yaklaşık 700 İskoç işletmesinde, 1100’den fazla profesyonel için tasarım inovasyonu atölyeleri düzenledi. Yaratıcı Sanayiler ve Kültür Dalı, ekonomik yarar ve toplumsal bedel yaratmada kilit bir rol oynuyor.”
Prof. Anita Taylor Aksaray Hoş Sanatlar Lisesi öğrencileriyle “Tanık: Aşıklı” isimli seri yapıtının önünde.