Emeklilik sistemine yapılan müdahaleler emeklilik hesabı yapan vatandaşın başında karışıklıklara neden oluyor. Toplumsal güvenlik ıslahatı ismi altında yapılan düzenlemeler emeklilik bir taraftan mağduriyet giderirken bir taraftan yeni mağduriyet yaratıyor.
2 yıl evvel yapılan düzenlemesi EYT mağdurlarının bir kısmına emeklilik yolunu açarken bir kısım EYT’li düzenlemeden yeniden yararlanamadı.
ÖZGÜR ERDURSUN YAŞ KURALI OLMADAN EMEKLİLİĞİ AÇIKLADI
Arapsaçına dönen emeklilikte mağdur EYT’lilerin durumunu anlatan Özgür Erdursun’un Dünya’daki yazına nazaran; 8-9-1999 tarihine kadar sigortalı olanlar EYT’lidir. SSK/Bağ-Kur/Emekli Sandığı ve Banka Sandıklarından birinci işe başlama tarihlerine nazaran prim gün sayısını ve sigortalılık mühletini tamamlayanlar yaş kuralı olamadan emekli olabilir.
EYT yasası 3-3-2023’de çıktı. Prim gün sayısını tamamlayanlar yaş kaidesi olamadan emekli olabiliyor fakat prim gün sayısı eksik olanlar; EYT yasası çıkmış olsa dahi az prim günüyle kısmi emeklilikten yaralanmak için yaş kaidesini tamamlamaları gerekiyor.
PRİMİ EKSİK OLANLAR YAŞI BEKLEMEK ZORUNDA
3600 ya da 5400 günle SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığında emekli olacaklar EYT yasası ile ayrıyeten bir hak elde etmedi, EYT yasası öncesinde emekli olacakları kurallarda düzgünleştirme olmadığı için EYT yasası bu durumda olanlar için her hangi bir avantaj getirmedi. EYT öncesi kendilerinden istenen yaş neyse birebir yaş kuralını tamamlamadan emekli olmaları mümkün değil.
Bu durumda EYT’li olduğu halde prim gün sayısı eksik olanlar EYT’li lakin yaş beklemek zorundalar. Birinci işe başlama tarihlerine nazaran kendilerinden istenen prim gün sayısını tamamlarlar ise EYT’li olurlar. Birinci işe başlama tarihine nazaran EYT kapsamında olsalar dahi kendilerinden istenen prim gün sayısını tamamlamayanlar yaş koşulunda değişiklik olmadan kısmi emeklilik için yaş beklemek zorundadırlar.
SSK’dan 3600 günle bayanlar 58, erkekler 60 yaşında
Bağ-Kur’dan 5400 günle bayanlar 56, erkekler 58 yaşında
Emekli Sandığından 5400 günle kadınlar ve erkekler 61 yaşında emekli olabilirler.
Örnek:
28-03-1972 doğumlu 53 yaşında bir bayan sigortalı, 01-06-1992’de sigortalı olmuş 49 yaş 5600 güne tabi toplamda 3623 günü var.
Normalde 28-03-2021’de EYT yasası çıkmadan evvel dahi emekli olabiliyordu. EYT ile yaş kuralı kaldırıldı ancak kendisinin prim gün sayısı eksik olduğu için 5600 gününü tamamladığında emekli olacak. EYT yasası kendisine bir avantaj sağlamadı.
Bu kişinin ayrıyeten 3600 günle 58 yaşında emekli olma hakkı vardı. EYT yasası öncesi 58 yaş 3600 gün kuralı EYT’de değişmedi. Bu durumda EYT yasası çıkmadan evvel dahi yaş kaidesini tamamlayan lakin prim gün sayısı eksik olan kişiler, 8-9-1999 tarihine kadar 3600 günle bayanlar 50, erkekler 55 yaş koşulu aranmaktaydı. 8-9-1999’da çıkan yasa ile kadınlar 50 yaşı 58 yaşa, erkeklerin 55 yaşı 60 yaşına çıkartılmıştı, 3-3-2023’de çıkan EYT yasası ile 58 yaş kuralının 50 yaşına indirileceğini düşündüler lakin EYT yasası çıktığında SSK’da 5000 gün koşulu değil de 8-9-1999 tarihine getirilen prim kademesi değiştirilmedi ayrıca 3600 günle bayanların 50, erkeklerin 55 yaş kuralı hakkı geri verilmedi, kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş ile 3600 gün kuralı devam ettiği için bu kişi 3600 günle 58 yaşını beklemek zorundadır.
28-03-1972 doğumlu olan ve 01-06- 1992’de sigortalı olan kişi için EYT yasasının çıkmasının bir manası olmadı. EYT öncesinde 3600 günle 28-03- 2030’da emekli olacak kişi EYT yasası sonrası da emekli olabilmek için 28-03- 2030 tarihini beklemek zorunda.
Bu sigortalının 5600 gününü tamamlaması için 1977 günü eksik yani 5 yıl 5 ay 27 gününü tamamlaması gerekiyor. Bu kişi bugün 24-02-2024’de sigortalı çalışmaya başlar ise 5 yıl 5 ay 27 gününü 21-08-2030’da tamamlayacak ve emekli olacak, fakat hiç prim ödemese dahi bu kişi 28-03-2030’da emekli olabilecek.
İlk işe başlama tarihi 8-9-1999 tarihine kadar olanlar EYT’li üzere gözükse de prim günü eksik olması durumunda EYT’li olmanın kendilerine bir avantajı olmayabiliyor.