TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nin (TUG) hazırladığı 2022 Gök Olayları Yıllığı’na göre, bazıları binlerce yıl öncesine tarihlenen kuyruklu yıldızların geçişleri sonrası bıraktığı artıklardan oluşan gök taşı yağmuru olayları, her yıl dünyada 8 kez yaşanıyor. Bunlar Quadrantid (Dörtlük), Lyrid (Çalgı), Eta Aquarid (Eta Kova), Delta Aquarid (Delta Kova), Perseid (Kahraman-Perce), Orionid (Avcı), Leonid (Aslan) ve Geminid (İkizler) olarak adlandırılıyor.
Halk arasında ‘yıldız kayması’ olarak bilinen gök taşı veya meteor yağmurları, her yıl 8 kez gerçekleşiyor. Gök taşlarının son derece yüksek hızlarla dünya atmosferine girerek sürtünme sonucu yanmasıyla oluşan yağmurlarının en dikkat çekicisi ise 11-12 Ağustos gecesi yaşanacak. 14 Temmuz’da başlayıp 1 Eylül’e kadar sürecek Perseid (Perse) gök taşı yağmuru, yaz mevsimine denk gelmesi nedeniyle ışık kirliliğinin az olduğu yüksek rakımlı alanlarda daha rahat izlenecek.
GÖK TAŞLARI TARİHÇELENDİRİLDİ
TUG’un 2022 Gök Olayları Yıllığı’nı hazırlayan Prof. Dr. Faruk Soydugan ve Başuzman Dr. Tuncay Özışık, bu yılki sayıya özel, meteorları ilk kez tarihçelendirdi. Yıllıkta Perseid gök taşı yağmuru şöyle anlatıldı:
“109P/Swift-Tuttle Kuyruklu Yıldızı’ndan ayrılan küçük kayaç ve toz parçalarının Perseid yağmurunun kaynağı olduğu biliniyor. Çekirdeği 26 kilometre çapa sahip Swift-Tuttle Kuyruklu Yıldızı, güneş çevresindeki turunu 133 yılda tamamlıyor. 14 Temmuz ile 1 Eylül tarihleri arasında gerçekleşecek Perseid gök taşı yağmurunun en yoğun gözlenebileceği tarih 11-12 Ağustos gecesi olacak. Perseid en yoğun meteor yağmurlarından biridir ve yağmurun yoğun olduğu günlerde saatte 50-100 adet ‘yıldız kayması’ gözlenebilir ancak en yoğun etkinlik günlerinde ayın dolunay evresinde olması gözlenen sayıyı düşürecektir. Bu dönemde meteorlar, Kahraman (Perseus) Takımyıldızı’nın bulunduğu bölgeden çıkıyor görünecek. Meteorların dünyaya giriş hızlarının saniyede 66 kilometre civarında olduğu biliniyor. Perseid yağmuru sırasında ‘ateş topları’ denilen gök taşlarını da görmek mümkün. Ateş topları daha büyük ışık patlaması şeklinde ve daha uzun süre gözlenebilen, ayrıca parlaklıkları -3 kadire ulaşan meteorlardır.”
MERAKLILAR YÜKSEK KESİMLERE ÇIKIYOR
Sayılı günlerin kaldığı Perseid meteor yağmurunu izlemek için gökyüzü meraklıları, şehir ışıklarından uzak alanlarda hem fotoğraf çekimi hem de çıplak gözle bu şöleni seyredebilmek için programlar hazırladı. Ağustos ayının 2’nci haftasında en yoğun meteor yağmurunun yaşanacağı Perseid’i izlemek için Antalya’daki gökyüzü meraklıları, 13 Ağustos gecesi 2 bin 400 rakımdaki Saklıkent Kayak Merkezi’nde buluşacak. Ayrıca Perge Antik Kenti’nde de tarihi eserlerle birlikte meteorların görüntülenebileceği özel bir gözlem etkinliği olacak.
Saklıkent’teki gözlem şenliğini organize eden Antalya Kuş Gözlem Topluluğu’ndan Gökçe Coşkun, katılmak isteyen herkesin saat 21.00’de kendi imkanlarıyla gelebileceğini belirterek, “Gözlem için herhangi bir ekipmana gerek yok. Teleskop kuracağız. Ateş yakmak yasak, soğuk olabilir, yanınıza giysi almayı unutmayın” dedi.
